Trong hóa học, có rất nhiều loại phản ứng khác nhau. Vậy phản ứng oxi hóa – khử là gì? Thế nào là chất khử, chất oxi hóa, sự khử, sự oxi hóa? Đây là thắc mắc của rất nhiều bạn, cũng là thắc mắc của mình lúc học đến khái niệm này. Hiện tại, mình đã biết và mình muốn chia sẻ lại với tất cả các bạn. Nào, bây giờ chúng ta cũng theo dõi nội dung bài viết để có cái nhìn tổng quan về những khái niệm trên các bạn nhé!
I. Phản ứng oxi hóa – khử là gì?
Trước khi tìm hiểu phản ứng oxi hóa – khử là gì, chúng ta cùng tìm hiểu một số khái niệm liên quan các bạn nhé.
1. Sự khử là gì? Sự oxi hóa là gì?
1.1. Sự khử là gì?
Sự khử được định nghĩa đơn giản là sự tách oxi ra khỏi hợp chất. Định nghĩa này khá hẹp.
Định nghĩa sâu hơn và chính xác hơn: sự khử một chất là làm cho chất đó nhận electron (hay làm giảm số oxi hóa của chất đó).
Sự khử (hay quá trình khử) là quá trình nhận electron.
1.2. Sự oxi hóa là gì?
Sự oxi hóa được định nghĩa đơn giản là sự tác dụng của oxi với một chất. Tuy nhiên, đây là khái niệm khá hẹp.
Định nghĩa sâu hơn, sự oxi hóa một chất là làm cho chất đó nhường electron (hay làm tăng số oxi hóa của chất đó).
Sự oxi hóa (hay quá trình oxi hóa) là quá trình nhường electron.
1.3. Ví dụ
(1) CuO + H2 (t°) → Cu + H2O
(2) Fe2O3 + 3CO (t°) → 2Fe + 3CO2
(3) 2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2
(4) Fe + Cu(NO3)2 → Fe(NO3)2 + Cu
2. Chất khử là gì? Chất oxi hóa là gì?
Để hiểu rõ hơn về sự khử, sự oxi hóa cũng như hiểu được bản chất của phản ứng oxi hóa khử là gì, chúng ta cùng tìm hiểu thế nào là chất khử, chất oxi hóa và vai trò của nó trong phản ứng.
2.1. Chất khử là gì?
Chất khử là chất nhường electron (hay là chất có số oxi hóa tăng sau phản ứng).
Trong các ví dụ (1), (2), (3), (4) ở trên, các chất khử lần lượt là H2, CO, Al, Fe.
2.2. Chất oxi hóa là gì?
Chất oxi hóa là chất nhận electron (hay là chất có số oxi hóa giảm sau phản ứng).
Trong các ví dụ (1), (2), (3), (4) ở trên, các chất oxi hóa lần lượt là CuO, Fe2O3, HCl, Cu(NO3)2
3. Phản ứng oxi hóa – khử là gì?
Phản ứng oxi hóa – khử là phản ứng hóa học, trong đó xảy ra đồng thời sự khử và sự oxi hóa.
Nó còn được định nghĩa như sau:
- Là phản ứng hóa học trong đó có sự chuyển electron giữa các chất phản ứng.
- Là phản ứng hóa học trong đó có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố.
II. Ứng dụng của phản ứng oxi hóa khử
Phản ứng oxi hóa khử có nhiều ứng dụng quan trọng trong ngành luyện kim và các ngành công nghiệp hóa học khác. Bên cạnh đó, phản ứng này có vai trò quan trọng trong tự nhiên như: sự hô hấp, sự quang hợp, sự trao đổi chất trong cơ thể… và nhiều quá trình quan trọng khác trong tự nhiên.
Ngoài ra, nó cũng có vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực như: hóa dược phẩm, phân bón hóa học, chế tạo chất dẻo, điện phân…
Hiểu được bản chất của loại phản ứng này, người ta sẽ ứng dụng chúng một cách hiệu quả để tăng hiệu suất và chất lượng sản phẩm cũng như tìm cách hạn chế các phản ứng không có lợi.
